Xơ gan là bệnh lý nghiêm trọng, có thể gây biến chứng đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do tiến triển âm thầm, bệnh thường chỉ được phát hiện ở giai đoạn muộn hoặc qua tầm soát định kỳ.
Xơ gan là bệnh lý nghiêm trọng
Để hiểu rõ hơn về căn bệnh này, hãy cùng bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu các thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây.
Nội dung bài viết
Xơ gan là gì?
Xơ gan là tình trạng gan bị tổn thương kéo dài do nhiều nguyên nhân khác nhau, dẫn đến quá trình thay thế các tế bào gan bị phá hủy bằng các mô xơ (mô sẹo). Sự tích tụ ngày càng nhiều của mô xơ làm thay đổi cấu trúc gan, khiến gan suy giảm nghiêm trọng chức năng chuyển hóa, giải độc và tổng hợp protein – những chức năng sống còn của cơ thể.
Nguyên nhân gây xơ gan rất đa dạng, bao gồm: nhiễm virus viêm gan B hoặc C, sử dụng rượu bia kéo dài, nhiễm ký sinh trùng, béo phì, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, và chế độ ăn uống không khoa học. Việc xác định nguyên nhân là bước quan trọng trong quá trình điều trị và phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Bệnh xơ gan tiến triển theo những giai đoạn nào?
Quá trình phát triển của bệnh xơ gan diễn ra qua nhiều giai đoạn với các đặc điểm bệnh lý khác nhau. Thông thường, có ba tiến trình chính:
- Giai đoạn tổn thương tế bào gan: Ở giai đoạn đầu, gan bắt đầu bị viêm và tổn thương. Tế bào gan bị hoại tử hoặc thoái hóa do các tác nhân tấn công. Tuy nhiên, người bệnh có thể không có triệu chứng rõ ràng, hoặc chỉ có các biểu hiện nhẹ như mệt mỏi, chán ăn. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời ở giai đoạn này, gan vẫn còn khả năng phục hồi.
- Giai đoạn tăng sinh mô liên kết: Tổ chức liên kết bắt đầu lan rộng toàn bộ gan, xuất phát từ vùng khoảng cửa và các tiểu thùy – nơi tế bào gan bị tổn thương. Sự tăng sinh này gây đảo lộn cấu trúc bình thường của gan, dẫn đến rối loạn chức năng gan và xuất hiện các triệu chứng lâm sàng nghiêm trọng hơn.
- Giai đoạn tái tạo tế bào gan: Sau khi tế bào gan bị hoại tử, cơ thể sẽ có cơ chế tự tái tạo. Tuy nhiên, các tế bào gan mới thường phát triển bất thường về kích thước và cấu trúc, tạo thành các ổ tái tạo. Những ổ này không có cấu trúc giống gan bình thường và gây chèn ép dòng máu trong gan, làm tăng áp lực tĩnh mạch cửa – một trong những yếu tố dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng.
Ở giai đoạn đầu, gan có thể to lên do sự tăng sinh của mô liên kết và tế bào gan. Nhưng đến giai đoạn cuối, gan thường teo nhỏ lại, đánh dấu sự suy kiệt nghiêm trọng về chức năng.
Những biến chứng nguy hiểm của xơ gan
Xơ gan là bệnh lý mãn tính, Bác sĩ Cao đẳng Y Sài Gòn lưu ý nếu không được kiểm soát tốt sẽ dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm:
Nhiễm trùng dịch báng: Bệnh nhân có thể bị nhiễm trùng dịch cổ chướng – một biến chứng thường gặp sau viêm ruột. Biểu hiện thường bao gồm: bụng to nhanh, đau bụng tự nhiên, sốt nhẹ hoặc cao. Đây là tình trạng cấp cứu, cần được chẩn đoán và điều trị sớm để ngăn chặn diễn biến nặng.
Suy thận cấp (Hội chứng gan – thận): Suy gan kéo dài có thể gây ra hội chứng gan – thận, một biến chứng có tỷ lệ tử vong cao. Người bệnh có thể tiểu ít hoặc không tiểu được, diễn tiến rất nhanh chóng và nguy hiểm.
Xuất huyết tiêu hóa: Do áp lực tĩnh mạch cửa tăng, các tĩnh mạch tại thực quản, dạ dày hoặc vùng hậu môn bị giãn hoặc phình, rất dễ vỡ. Người bệnh có thể bị nôn ra máu hoặc đi ngoài ra máu. Nếu không xử trí kịp thời, biến chứng này có thể gây tử vong.
Hôn mê gan (bệnh não gan): Xảy ra ở giai đoạn cuối của xơ gan. Các yếu tố thúc đẩy bao gồm nhiễm trùng, xuất huyết, rối loạn điện giải hoặc phẫu thuật. Biến chứng này khiến bệnh nhân rơi vào trạng thái rối loạn ý thức, thậm chí hôn mê.
Ung thư gan: Người mắc xơ gan có nguy cơ rất cao bị ung thư gan. Đây là biến chứng nặng nề nhất, thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến việc phát hiện trở nên khó khăn. Vì vậy, việc tầm soát ung thư gan định kỳ là vô cùng cần thiết với các bệnh nhân gan mãn tính.
Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tuyển sinh năm 2025
Biện pháp phòng ngừa xơ gan và kiểm soát biến chứng
Để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cũng như các biến chứng nghiêm trọng do xơ gan gây ra, người dân cần lưu ý thực hiện các biện pháp sau:
- Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống khoa học, hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, tăng cường rau xanh, trái cây tươi và nguồn đạm lành mạnh.
- Hạn chế sử dụng rượu bia và chất kích thích: Đây là các tác nhân hàng đầu gây tổn thương gan mạn tính.
- Tăng cường hoạt động thể chất: Tập thể dục đều đặn giúp tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ gan hoạt động hiệu quả hơn.
- Tầm soát và điều trị sớm các bệnh lý liên quan: Khi có các bệnh lý như viêm gan siêu vi B, C hoặc nhiễm ký sinh trùng, cần được điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
- Khám sức khỏe định kỳ: Tầm soát ung thư gan và theo dõi chức năng gan thường xuyên giúp phát hiện sớm các bất thường và kịp thời xử trí.
Xơ gan là bệnh lý thường gặp nguy hiểm, diễn tiến âm thầm nhưng hậu quả lại vô cùng nặng nề nếu không được điều trị đúng cách. Để bảo vệ sức khỏe và tính mạng, mỗi người cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa, xây dựng lối sống lành mạnh và không quên việc thăm khám, tầm soát định kỳ. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là chìa khóa để kiểm soát xơ gan và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
