Say nắng có nguy cơ gây tử vong cao

Thời tiết gay gắt, nắng nóng là điều kiện thuận lợi khởi phát chứng say nắng và có nguy cơ gây tử vong cao nếu không được sơ cứu kịp thời. 

• Nguyên nhân và cách phòng chống chứng đột quỵ
• Bác sĩ cảnh báo: Mùa hè nguy cơ mắc bệnh nấm da đầu cao
• Bệnh chuyên khoa viêm đại tràng mạn tính nguyên nhân và cách điều trị

Thời tiết nắng gắt là điều kiện thuận lợi khởi phát chứng say nắng

Tại sao mùa hè lại dễ bị say nắng?

Những người làm việc, lao động hoặc đi quá lâu ngoài trời nắng mà không có đồ bảo vệ như: nón, mũ, quần áo dài chống nắng sẽ làm tăng lượng tia UV chiếu thẳng vào vùng cổ gáy. Dưới tác dụng liên tục của tia tử ngoại, trung tâm điều hòa thân nhiệt cơ thể sẽ bị chấn động gây hiện tượng rối loạn và tình trạng mất nước cấp. Đây chính là nguyên nhân khiến bạn dễ bị say nắng trong những ngày hè gay gắt. Bác sĩ Chu Hòa Sơn tại Cao đẳng Dược cho biết: Say nắng thường có biểu hiện bệnh nặng ngay từ đầu, một số trường hợp có tụ máu dưới màng cứng, trong não và một số thể hiện rõ tổn thương có thể hoặc không thể hồi phục.

Trong thời tiết nắng gắt, ngoài say nắng, thì say nóng cũng là hiện tượng mà nhiều người đang mắc phải. Say nóng thường gặp ở những người làm việc trong môi trường có nhiệt độ cao, nóng bức như: hầm lò, trong phòng kín hoặc phơi mình ngoài nắng lâu… Phơi mình ngoài nắng quá lâu hay hoạt động thể lực quá sức ở người trẻ như: làm việc nặng nhọc kéo dài, chơi các môn thể thao cường độ cao… Với các trường hợp này, hiện tượng lượng nhiệt sinh ra và lượng nhiệt hấp thu lớn hơn nhiều so với lượng nhiệt cơ thể tỏa ra môi trường xung quanh gây ra say nóng với tình trạng mất nước toàn thể kèm theo rối loạn điều hòa thân nhiệt, rối loạn vận mạch. Say nóng có thể xuất hiện ở ngoài trời, trong hầm lò, trong nhà, trong buồng bệnh, trong toa xe, trên ô tô…

Bên cạnh đó, có nhiều yếu tố nguy cơ dễ dẫn đến say nắng, say nóng khác như: thừa hoặc thiếu cân, tuổi quá cao hoặc quá nhỏ, không uống nước, môi trường nóng, mắc các bệnh như: đái tháo đường, bệnh tim – phổi – thận, bệnh tâm thần… hay sử dụng các loại thuốc kháng histamin, thuốc giảm cân, thuốc lợi tiểu, thuốc tim mạch, thuốc huyết áp, thuốc chống động kinh…

Say nắng có nguy hiểm không?

Để giải đáp câu hỏi: Say nắng có nguy hiểm không? Bác sĩ Chu Hòa Sơn đang công tác tại trường Cao đẳng Y Dược Pasteur giải đáp như sau: Khi bị say nắng hoặc say nóng, người bệnh thường có biểu hiện như: Ngất xỉu, tăng thân nhiệt, da nóng và khô, mệt lả, đau đầu, khó chịu, đỏ mặt, nôn mửa, tiêu chảy, giảm khả năng đánh giá…

Khi bắt đầu say nắng, người bệnh sẽ có biểu hiện đầu tiên như ngất xỉu. Thân nhiệt tăng dần lên – đây là nguyên nhân dẫn đến tăng quá trình đào thải mồ hôi, làm cơ thể mất lượng nước lớn. Hiện tượng này nếu không được bù kịp thời sẽ dẫn tới hậu quả giảm khối lượng tuần hoàn gây trụy tim mạch, rối loạn chất điện giải nặng có thể gây tử vong. Một yếu tố nguy cơ nữa khi nhiệt độ cơ thể tăng cao sẽ gây rối loạn hoạt động chức năng của rất nhiều cơ quan như tim mạch, hô hấp, thần kinh…

Bị say nắng có thể gây tử vong cao nếu không được sơ cứu kịp thời

Ngoài ra, người bị mắc chứng bệnh chuyên khoa này còn có những biểu hiện khác như: Da nóng và khô, mệt lả người, đau đầu, khó chịu, đỏ mặt, nôm mửa, tiêu chảy, giảm khả năng đánh giá, cử chỉ kỳ cục, ảo giác, thay đổi ý thức, lẫn lộn, mất định hướng và hôn mê, co giật.

Tuy nhiên, các biểu hiện của say nắng, say nóng có thể tùy theo mức độ tăng thân nhiệt và thời gian. Nạn nhân có thể xuất hiện những biểu hiện nhẹ ban đầu là tăng nhịp tim, tăng nhịp thở, hồi hộp trống ngực rồi đến trạng thái mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu, tay chân rã rời, kích thích nhẹ, khó thở tăng dần, chuột rút… và cuối cùng là ngất, hôn mê, trụy tim mạch, tử vong.

Bác sĩ hướng dẫn cách sơ cứu nạn nhân bị say nắng

Trước một trường hợp say nắng, bạn cần nhanh chóng tiến hành những biện pháp sơ cứu ngay lập tức khi chưa có sự hỗ trợ của nhân viên y tế hay phương tiện y tế:

• Đưa người bệnh vào nơi râm mát: Cần chuyển ngay nạn nhân vào chỗ mát, thoáng gió hoặc tới môi trường có điều hòa nhiệt độ và cởi bỏ bất cứ quần áo nào không cần thiết.
• Làm mát cơ thể tức thì: Bằng cách sử dụng quạt và làm ướt da bệnh nhân bằng khăn ướt hoặc vòi nước. Áp túi nước đá vào nách, bẹn, cổ và lưng nạn nhân để làm hạ thân nhiệt nhanh chóng do các khu vực này có nhiều mạch máu gần da. Ngoài ra, có thể nhúng nạn nhân vào vòi hoa sen hoặc bồn tắm có nước mát, bồn tắm nước đá.
• Liên tục theo dõi tình trạng nạn nhân: Bao gồm theo dõi liên tục ý thức, tình trạng mất nước nặng nếu cần phải hỗ trợ đường thở, hô hấp, tuần hoàn bằng kỹ thuật CRP (hồi sinh tim phổi) cơ bản. Nếu nạn nhân hôn mê không uống được nước hoặc nôn liên tục, sốt tăng liên tục, kèm các triệu chứng đau bụng, đau ngực, khó thở thì phải nhanh chóng chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trong quá trình vận chuyển vẫn thường xuyên chườm mát cho nạn nhân.

Tại cơ sở y tế, nạn nhân sẽ được truyền bù nước và điện giải cũng như các biện pháp hỗ trợ khác. Trong trường hợp nạn nhân sốt cao có thể dùng paracetamol để hỗ trợ hạ sốt. Nếu có co giật phải dùng các thuốc chống co giật cho bệnh nhân. Trường hợp nạn nhân hôn mê có thể phải đặt ống nội khí quản thở máy.

Khi làm việc ngoài trời nắng, bạn cần tự trang bị cho mình những cách phòng chống bệnh cần thiết

Cách phòng chứng say nắng vào mùa hè

Để phòng bệnh, khi lao động, làm việc hay đi lại ngoài trời nắng nóng trong thời gian dài, mỗi người cần tự trang bị cho mình những cách phòng chống bệnh bao gồm:

• Không làm việc quá lâu ngoài trời nắng hoặc trong môi trường nóng bức cũng như các hoạt động thể lực quá sức.
• Trang bị đầy đủ thiết bị chống nắng khi làm việc như mặc quần áo rộng, nhẹ và sáng màu, đội mũ rộng vành.
• Uống nước dù chưa khát để tránh mất nước, nên uống nhiều nước trái cây, nước rau, nước uống bổ sung điện giải như oresol khi hoạt động trong thời gian nhiệt độ và độ ẩm cao.
• Làm thoáng mát môi trường làm việc, đặc biệt là các công xưởng, hầm lò. Đặc biệt, cần tránh làm việc, hoạt động trong thời điểm nắng gắt, nhất là buổi trưa.
• Sử dụng kem chống nắng có chỉ số chống nắng SPF trên 30.
• Tại nhà, đóng cửa rèm, che chắn cửa…trong thời gian nóng nhất trong ngày. Nghỉ ngơi nơi có điều hòa, nhiều cây xanh hoặc nơi râm mát.
• Tránh sử dụng các chất lỏng có chứa cafein hoặc chất có cồn.
• Sau khoảng 45 – 1 tiếng làm việc ngoài trời bạn nên nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát từ 15 – 20 phút.